کد مطلب:21065 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

طريقه ترك دروغ، غيبت، تهمت و ... چگونه است؟

1.يكي از ويژگيهاي دين اعتدال است، و رذايل اخلاقي مانند آنچه گفتيد وقتي پيش ميآيد كه انسان از اعتدال خود خارج شود و مثلاً در غضب و شهوت دچار زياده روي شود. آنگاه اين رذايل رخ مي دهد. مثلاً شهوت مال خواهي وقتي طغيان كرد، ممكن است باعث شود كسي براي بدست آوردن مالي دروغ بگويد يا چون از كسي ناراحت است و غضب او تحريك شده، براي انتقامگيري از او غيبت كند يا به او تهمت بزند. حال آنكه خداوند همة ما را با فطرت پاك و معتدل آفريده پس اول كار آن است كه سعي كنيم از اعتدال خود خارج نشويم. انسان مؤمن همواره احساس كرامت و بزرگي مي كند، چنين انساني نياز نمي بيند براي مقاصد شيطاني دست به چنين كاري بزند و عملاً با اين كار به خود توهين كند، چون مي داند كه گناه او را از مرتبة انساني پايين ميآورد و اين كار توهين به خود است. اما اگر مبتلا شديم حالا راه علاج چيست؟

2. راه علاج بلكه بهترين راه علاج كه علماء اخلاق براي همة مفاسد اخلاقي فرموده اند، اين است : در مقابل آن رذيله بايستد و هر چه نفس اماره گفت، نقطة مقابل آن را انجام دهد، مثلاً اگر الآن مي گويد : پشت سر او هم حرف بزن، در مقابل، ما در حضور جمع شروع به بيان نيكوييهاي او كنيم. اگر تا مدتي با نفس اماره به اين روش مخالفت كنيم، او تسليم عقل مي شود و آن رذيلة اخلاقي از بين مي رود.

3. حال كه راه علاج كلي را گفتيم به صورت جزيي به بررسي يكي از سه موردي كه فرموديد نيز مي پردازيم و آن غيبت است.(2) ابوذر از نبي مكرّم ( دربارة غيبت پرسيد. پيامبر فرمودند : آنچه در برادر ديني تو هست اما پسنديده نيست آن نقل شود، اين غيبت است اما اگر آنچه نقل شود، در آن فرد نباشد، تهمت است. و اينكار حرام و گناه كبيره است، و راه علاج آن دو چيز است، علاج علمي و علاج عملي.

علاج علمي از جمله به اين است كه خود را متذكّر مفاسدي كه از اين كار بوجود مي آيد بكند. از جملة اين مفاسد اين است كه اعتماد در اجتماع سلب مي شود، چون آبروي فردي مي ريزد و مردم نسبت به او كم اعتماد و كم توجه مي شوند و تداوم اين امر، ناامني روحي ايجاد مي كند، همچنين متذكر شدن به عواقبي كه براي خود غيبت كننده دارد، مثل اينكه در هر روايات و آيات قرآن از غيبت كننده با اين تعابير مثال زده شده است : گوشت مردار مي خورد، از گوشت تن خود مي خورد، سگي است كه خوراكش مردار است، مرداري است كه خوراك سگهاي جهنم است و اينكه گوشت برادر مردة خود را مي خورد.

راه دوم علاج عملي است كه در مورد آن گفتيم بايد در مقابل نفس خود مخالفت كند.

منابع و مآخذ :

1. اربعين حديث امام خميني، ص25

2. همان، ص299 تا 320